Silniejszy, nie znaczy bardziej męski.

[Opis ilustracji dla osób słabowidzących: młody mężczyzna siedzi na podłodze, pod ścianą. Głowę ma opuszczoną, nogi podciągnięte pod klatkę piersiową, obejmuje je rękami. Ubrany jest w podarte spodnie i buty, bez koszulki. Wygląda na smutnego i samotnego. ]

Chociaż w minionych już wyborach młodzież zawiodła i zamiast urn wybrała w znakomitej większości miły, niedzielny wypoczynek (lub może ciężką pracę, by utrzymać się przy życiu, kto wie...) to przecież właśnie młodzież będzie wpływała coraz bardziej na sytuację w naszym kraju i w Europie. Jak pokazują analizy wyników wyborczych, obecna władza największe poparcie ma w grupie wiekowej 50+. Kiedy jednak przyjrzymy się tendencjom wśród młodych - rzeczywistość zaczyna wyglądać dość przerażająco.

W sposób szczególny o gęsią skórkę przyprawiają tendencje wyborcze wśród młodych mężczyzn. Większość głosujących w tej grupie wybrała ugrupowanie, które promuje antysemityzm, przywrócenie kary śmierci, liberalizację dostępu do broni, ograniczenie imigracji. Ugrupowanie, które otwiera swój wieczór wyborczy okrzykiem "Czołem Wielkiej Polsce" i wyrykuje hasła o zatrzymaniu „tęczowego pochodu” i „tęczowej zarazy”. Zapowiada, że jeśli jesienią do Sejmu wejdą przedstawiciele Wiosny, to "ręcznie wytłumaczą im", że nie można obrażać Polaków i ich wiary. Ugrupowanie dążące do całkowitego zakazu aborcji, nawet w sytuacji gwałtu. Promujące wizję rodziny, w której o prawach dziecka decyduje tylko i wyłącznie rodzic. Którego jednym z liderów jest człowiek postulujący odebranie praw wyborczych kobietom.

Jeżeli prawdą jest, jak pisze dziś wielu analityków, że przyczyną wyborów młodych mężczyzn jest frustracja i poczucie braku możliwości realizowania się na niwie związków i relacji, wygląda na to, że o jakości naszej sceny politycznej decyduje w istotnej mierze penis w niemożliwej do zaspokojenia erekcji. Raport przygotowany przez National Opinion Research Center pokazuje, że aż 23% młodych ludzi w USA nie uprawia seksu. Sondaż Gazety Wyborczej ujawnia, że prawie 50% młodych polskich mężczyzn jest samotnych - i sfrustrowanych. Ich młode rówieśniczki są zainteresowane facetami starszymi od siebie, wykształconymi, z dobrą sytuacją finansową i zawodową. Gorzej - polskie dziewczyny nie tylko nie chcą z nimi wchodzić w stałe relacje, ale nie uznają także w większości seksu bez zobowiązań. Frustracja narasta, bo co w tej sytuacji ma do zaproponowania przeciętny dwudziestolatek? Może spróbować, niczym jego koledzy z międzywojennych Niemiec, ubrać się w coś na wzór munduru (wszak wiadomo - militaria powinny kojarzyć się z siłą i męskością) prężyć dumnie pierś, głosić mocne hasła, stawać w obronie wyobrażonej, lękliwej i słabej damy i zapewniać, że stanie się silną głową silnej rodziny, w której jego wymarzona Ona nie będzie musiała się o nic troszczyć. Najwyraźniej jednak słabo to działa na dziewczyny, które przecież w znakomitej większości wybrały wartości liberalne, proeuropejskie, nastawione na budowanie pokojowych relacji, dążące do bezpieczeństwa klimatycznego i zrównoważonego rozwoju Europy, akceptacji dla mniejszości i różnorodności społecznej. Takiej dziewczynie nie zaimponuje karykatura ułana z szabelką agresywnych haseł przy pasie. Stąd już prosta droga do pomysłu, że skoro tak, skoro takie są te dziewczyny, to trzeba zmienić społeczeństwo. Zakazać emancypacji, walczyć z liberalizmem, odebrać prawa dzieciom, kobietom i grupom mniejszościowym. Wziąć siłą to, czego nie da się uzyskać po (szczególnie wszak rozumianej) dobroci.

Mam trzy córki. Nie mam syna i nie wiem, czy potrafiłabym wychować chłopaka. Wiem, że wychowuję dziewczyny na kobiety silne, mające poczucie własnej wartości, zdolne do podejmowania niezależnych decyzji w zgodzie ze swoimi przekonaniami. Potrafiące popełniać błędy i je naprawiać. Mające własne zdanie, poszukujące i ciekawe świata. I nagle uświadamiam sobie, że najwyraźniej wychowuję zagrożenie dla współczesnego chłopaka, a co za tym idzie, jak się okazuje - zagrożenie dla naszego społeczeństwa... Nie. Nie zgadzam się na taki ogląd sytuacji. Nie podoba mi się wizja powrotu do wychowywania dziewcząt na uległe, podążające za samcem alfa istoty. Skłonne spełniać zachcianki swojego pana i władcy i czekające, aż jego łaskawe spojrzenie wybierze właśnie je na tę swoją, jedyną, wymarzoną, która, gdy przestanie spełniać oczekiwania, z łatwością wymieniona zostanie na inny, lepszy model. Pozostaje jednak pytanie: czy w związku z tym nie popełniliśmy jako społeczeństwo poważnego błędu w wychowaniu chłopców? A jeżeli tak, to gdzie ów błąd tkwi? A może podstawowym błędem jest w ogóle bezkrytyczne i bezmyślne wychowanie do ról płciowych? Emancypacja kobiet i liberalizacja życia społecznego jest faktem, na który najwyraźniej nie jesteśmy przygotowani, z którym nie wiemy, co zrobić. Który usiłujemy z niezwykłym wręcz uporem łączyć z tradycyjną wizją wspólnoty opartej o podstawowe komórki społeczne, w której zamiast rozszerzać katalog akceptowalnych zachowań w relacjach międzyludzkich, próbujemy regulacjami, normami, powołując się na „wartości” przywracać "naturalny stan rzeczy", zapominając, że gdy w jakimś obszarze rozwój już nastąpił, nie ma możliwości cofnięcia tego procesu.

Jak wychować chłopca, by mógł czuć się silny, potrzebny i wartościowy w świecie w którym tradycyjny podział ról odchodzi do lamusa? Jak pomóc chłopakom żyć szczęśliwie, spełniać się i budować zdrowe, oparte na partnerstwie relacje? Jak zapobiec katastrofie cywilizacyjnej, u której progu stoimy?

Nie mam odpowiedzi na te pytania. Jedyne, co przychodzi mi do głowy, to wychowanie do przyjaźni i świadomości własnych potrzeb, a nie męskości, romantyczności i hierarchiczności w relacjach. Zastanawiam się, jak wielu spośród chłopaków, którzy wczoraj oddali głos na męskich ekstremistów i kobiety zgadzające się być mężczyźnie podległymi, miałoby odwagę przyznać się, że u podłoża ich wyboru leży frustracja niespełnieniem seksualnym i relacyjnym. Tymczasem, jak w każdej kwestii dotyczącej ludzkich wyborów życiowych - dopiero świadomość własnej sytuacji pozwala odnaleźć zdrową drogę wyjścia z impasu. Oczywiście, bez wysiłku to niemożliwe. Bez wsparcia także. Jeżeli tego wsparcia nie udzielą najbliżsi, zawsze znajdzie się radykalna organizacja, która przytuli sfrustrowanego człowieka, da poczucie wspólnoty, jedności celów i narzędzia do walki.

Rodzicu chłopaka. Naucz go być przede wszystkim przyjacielem. Nie wpajaj w niego wizji rycerza na białym koniu. Nie przekonuj o wielkiej wartości płynącej z męskości. Nie ucz, że cokolwiek w życiu mu się należy. Naucz dostrzegać własne potrzeby, zdrowo je identyfikować i zgłaszać. Nie pozwól, by walczył o nie, bo rozciągnie tę walkę na nieoczekiwane dla ciebie pola. Wychowuj nie do bycia twardym, lecz bycia wrażliwym i ciekawym drugiego człowieka.

Rodzicu dziewczyny. Zwróć uwagę, czy Twoja córka potrafi doceniać innych ludzi i budować zrównoważone i partnerskie relacje. Badania pokazują, że większość młodych kobiet szuka relacji, w których druga osoba będzie "powyżej". Pokaż swojej córce, że może dostrzegać w drugim człowieku wartości inne niż uroda, wykształcenie i pieniądze, że może być przede wszystkim przyjaciółką, a nie księżniczką w wysokiej wieży, pod którą ustawia się grzecznie sznureczek kandydatów do ręki.

Być może, jeżeli podejmiemy takie wyzwania wychowawcze, uda nam się jeszcze coś z tej cywilizacji uratować... I być może będziemy zdolni pójść krok dalej: ku zapomnieniu o wychowywaniu chłopca i dziewczynki, na rzecz wychowywania... człowieka. Póki co jednak, na pewno nie jesteśmy jeszcze na to gotowi.